Հոբը ցանկանում էր պատասխաններ, փոխարենը Աստված տվեց նրան Իր ներկայությունը:
Այն բանից հետո, երբ Հոբը կորցնում է ամեն բան, ընկերները վշտի այդ պահին մի հարց են ուղղում, որը մենք նույնպես ունենք նման իրավիճակներում. ինչո՞ւ: Նրանք փորձում են հասկանալ, թե ինչու էր Աստված ցանկանում այդքան խստորեն պատժել Հոբին, և նրանց պատասխանները արտացոլում են մեր սեփական բնական արձագանքը. նրանք ենթադրում են, որ Հոբը, հավանաբար, արել է մի բան, ինչը արդարացնում է նման տառապանքների արժանանալը: Ի վերջո, եթե աշխարհում կա ինչ-որ տեսակի արդարություն, սարսափելի բաները չեն կարող պարզապես կատարվել լավ մարդկանց հետ, ճի՞շտ է:
Հոբի և իր ընկերների միջև 37 գլուխ տևած քննարկումից հետո, վերջապես հայտնվում է Աստված: «Վերջապես,- մտածում է Հոբը,- ես կստանամ պատասխաններ»:
Պարզվում է՝ ոչ:
Փոխարենը, Աստված ոչ թե պատասխանողն էր, այլ հարցեր ուղղողը. Նա Հոբին տալիս է մի շարք հարցեր՝ 64 հարց, եթե հստակ լինենք, այդ թվում՝ այնպիսիք, ինչպես. «Ո՞ւր էիր՝ ես երկրի հիմունքը դնելիս» և «Կարո՞ղ ես ձայնդ բարձրացնել ամպերին, որ մի ջրհեղեղ քեզ ծածկի»: Եղան նաև ավելի պատահական և տարօրինակ հարցեր, ինչպես. «Գիտե՞ս ժայռի այծերի ծնելու ժամանակը, եղնիկների ծնելը դիտե՞լ ես»:
Սրանք բոլորը տրված են այն բանի համար, որպեսզի ցույց տան անվերջանալի աստվածային հեռանկարը: Այլ խոսքերով ասած՝ եթե Հոբը չի կարող հասկանալ բնության գաղտնիքները, կարո՞ղ է արդյոք հասկանալ ու դատել բաների մասին, որոնք հավիտենական են իրենց բնույթով:
Աստված վերջում Հոբին կրկնապատիկ օրհնում է, բայց գլխավոր հարցը՝ «ինչու»-ն, այդպես էլ մնում է անպատասխան: Հոբի ողջ գրքում մենք ոչ մի պատասխան չենք գտնում կատարվածի նպատակի մասին: Ավելին, այն չի գտնում ինքը՝ Հոբը:
Եվ չնայած մենք չենք կարողանում ստանալ մեր հարցի պատասխանը, որն ըստ մեզ՝ նշանակություն ունի, մենք ստանում ենք կարևոր փաստեր Աստծո չափանիշների վերաբերյալ, որոնք, ինչպես պարզվում է, ավելի արժեքավոր են:
- Աստծո իշխանությունը սուվերեն է
Հոբի գրքում մենք տեսնում ենք Աստծո կատարյալ գերիշխանությունը արարչագործության, հրեշտակների և անգամ սատանայի վրա, ով ոչինչ չի անում՝ առանց Աստծո թույլտվության: Եվ մենք տեսնում ենք, որ կան աստվածային նպատակներ արարչագործության մեջ, որոնք դուրս են գալիս մեր պատկերացումների շրջանակներից:
Հոբի տառապանքների վերջնական նպատակը Աստծուն ողջ փառքը հանձնելն էր: Աստված հայտնում է Իր փառքը սատանային և բոլոր հրեշտակներին Հոբի տառապանքների միջոցով:
Դուք կարող եք ասել. «Դե, դժվար է ապրել՝ հասկանալով, որ Աստված օգտագործում է իմ տառապանքն Իր փառքի համար»: Դա կարող է նաև ծանր լինել, բայց ճշմարտության ընդունումը՝ երջանիկ ու լեցուն կյանքի գաղտնիքն է: Երբ դու գիտակցում ես, որ դու և ողջ տիեզերքը գոյություն ունեք Աստծո փառքի համար, ձեռք ես բերում ուրախություն և ինքնաբավարարում, որոնք նախկինում չէիր ճաշակել, որովհետև դու ստեղծված ես հենց այդպես ապրելու համար:
- Աստծո հեռանկարն անվերջ է
Մի պահ մտածեք, որ տիեզերքում կա նվազագույնը երեք միլիարդ տրիլիոն աստղ: Մեկ հայացքը միայն այս թվին՝ արդեն տպավորիչ է. 3 000 000 000 000 000 000 000 000: Իմ հաշվիչը չի կարող տեղավորել այս թվերը էկրանի վրա: Եվ այդ աստղերից ամեն մեկը ամեն վայրկյան այնքան էներգիա է արտադրում, որը մոտավորապես հավասար է տրիլիոն ատոմային ռումբերի էներգիայի թվին: Եվ այս աստղերը տարածված են ահռելի տարածության մեջ, որը մենք անգամ ունակ չենք ընկալել, և այս ամենը ստեղծվել է մեկ ակնթարթում աստվածային մեկ խոսքի միջոցով: Եթե սա զորություն չէ, ապա ես ընդհանրապես չգիտեմ, թե զորությունն ինչ է:
Եթե Աստծո իմաստությունը այդքան մեծ է իմ իմաստությունից, ինչպես Նրա զորությունը մեծ է իմից, ապա պետք է լինեն բաներ, որոնք դուրս են իմ պատկերացումներից:
Մարդկանց սկզբունքային խնդիրներից մեկն այն է, որ Աստծո մասին մտածելիս մենք, այո, մտածում ենք ավելի մեծ Մեկի մասին, քան մենք, բայց ընկալում Նրան այնպես, ասես Նա՝ մեր մի փոքր ավելի իմաստուն տարբերակն է:
Աստված հարցնում է. «Ո՞վ է նա, որ խորհուրդը նսեմացնի անիմաստ խոսքերով»։ Եվ Հոբը պատասխանում է. «Իրավ՝ խոսել եմ, բայց չեմ հասկացել, ինձ համար անիմանալի են եղել, և ես չգիտեի» (Հոբ 42.3): Մեզ չի խանգարի ունենալ նման խոնարհություն:
Հարցեր տալը լավ է՝ տվեք հարցեր: Բայց ունեցեք հստակ պատկերացում Աստծո մեծության և իմաստության մասին, Ում դուք հարցեր եք ուղղում:
- Աստծո նպատակների իրականացումը երաշխավորված է
Հոբի գրքում ամենաքաջալերող իրողություններից մեկն այն է, որ քանզի Աստծո իշխանությունը սուվերեն է և գիտելիքներն անվերջանալի, Նրա ժողովրդին գրոհելու սատանայի փորձերն անգամ օգնում են Աստծո նպատակներին:
Մի պահ մտածեք. սատանայի այդ բոլոր հարձակումները Հոբի վրա հանգեցրին մի գրքի ստեղծվելուն, որը հարյուրամյակներ շարունակ քաջալերանքի ուղերձ է անթիվ քրիստոնյաների համար: Ինչ է, կարծում եք, թե սատանան դա՞ էր ծրագրել:
Եվ նման օրինակներ ողջ Սուրբ Գրքում նկատելի են: Սատանայի ռազմավարությունը Աստծո որդիներին ու դուստրերին կործանելու՝ ծառայում է միայն մարդկության օգուտի համար:
Եվ նույնը Աստված անում է մեր դժվարությունների ու տառապանքների հետ: Երբեմն էլ այն, ինչ անում է Աստված, իր ընթացքը ստանում է մեր ներսում. երբեմն Աստված թույլ է տալիս մեզ տառապել, որպեսզի ուղղի ու հետ վերադարձնի մեզ, կամ ուրիշներին բերի փրկության:
Տառապանքը միջոց է, որի օգնությամբ Աստված ձևավորում է մեզ՝ Իր համար: Եթե հետ նայենք և տեսնենք մեր որոշակի դժվարությունների նպատակը մեր կյանքում՝ ինչը յուրաքանչյուրս կարող է անել, մի՞թե չենք տեսնի դրանցից յուրաքանչյուրի պատճառը:
- Աստծո խոստմունքը հավիտենական է
«Իսկ ես գիտեմ, որ փրկիչս կենդանի է, և նա վերջը պիտի կանգնի հողի վրա» (Հոբ 19.25):
«Վերջը» խոսում է հավիտենության մասին: Վերջին տեսարանը Հոբի գրքում սա է. Հոբը կրկնապատիկ օրհնություն է ստանում Աստծո կողմից՝ ստանալով ավելին, ինչ կորցրել էր: Այստեղ մենք պատկերացում ենք ստանում այն մասին, թե ինչպիսին կլինի հավիտենությունը, երբ Աստված վերականգնի այն, ինչ կորցրել ենք, և տա մեզ կատարյալ ուրախություն:
Ձեր կյանքը մի կարճ ակնթարթ է՝ համեմատած հավիտենության սահմանների հետ: Ուրեմն, եթե համեմատենք հավիտենության հետ ամենը, ինչ վերապրում ենք այստեղ, ապա դա ոչինչ է:
- Աստծո ներկայությունը խոստացված է
Ինչո՞ւ Աստված «վերջը պիտի կանգնի հողի վրա»: Մեկ օր Նա եկավ, որ ընդունի մեր պատիժը՝ մեր փոխարեն, որպեսզի մենք այլևս բաժանված չլինենք Իրենից:
Այո՛, մենք երբեմն լինում ենք վիրավոր, բայց Նա վիրավորվեց մեր փոխարեն, որպեսզի մենք հավիտենապես բժշկվենք: Այո՛, մենք զգում ենք ինքներս մեզ թողնված, բայց Նա թողնվեց մեզ համար, որպեսզի մենք հավիտենապես ընդունված լինենք: Սա նշանակում է, որ Նրա ողորմությունը մեզ հետ է, և մենք երբեք չպետք է անհանգստանանք, թե ինչ է Նա անում մեր կյանքում:
Ես սիրում եմ Է. Ու. Թոզերի այս խոսքերը. «Հաշվի առնելով Աստծո բարությունը և մեր գերագույն բարօրության Նրա ցանկությունը, այդ ամենի ծրագրման մեջ Նրա իմաստությունը և դրան հասնելու մեջ Նրա զորությունը, ի՞նչն է մեզ այլևս պակասում»:
Այո՛, մենք գուցե Հոբի պես չգիտենք, թե ինչ է Աստված անում մեր ցավի մեջ, բայց խաչը ցույց է տալիս, թե մեր տառապանքը ինչ չի կարող նշանակել. այն չի կարող նշանակել, որ Աստված թողել է մեզ կամ կորցրել վերահսկողությունը: Խաչը այն վայրն է, որտեղ Աստված կատարել է Իր մեծագույն աշխատանքը:
Ահա, թե ինչ է անում Նա ձեր ցավի միջոցով: Դա գուցե թվում է ձեզ տառապանքի խավար գիշեր, բայց հենց այդտեղ Աստված գործում է Իր հարության զորությամբ, երբ Նա պայքարում է ձեր փոխարեն, ձեր մահը վերցնում Իր վրա և հաղթանակած ձևով կանգնած ձեր կողքին՝ խոստանում, որ մեկ օր դուք կկանգնեք Նրա հետ հավիտենության մեջ:
Հոբը ցանկանում էր պատասխաններ, փոխարենը Աստված տվեց նրան Իր ներկայությունը: Հենց որ Հոբը տեսավ, թե ով է Աստված, նա բավարարվեց, անգամ մինչ իր վերականգնումը:
Ահա թե ինչ է Աստված տալիս մեզ՝ Իր մասին հայտնությունը, ոչ թե տառապանքների նշանակությունը: Եվ սա բավարար է:
Ջ. Դ. Գրիար