Տիտոսին ուղղված իր նամակում Պողոսը գրում է այն մարդկանց մասին, որոնք «Խոստովանում են, թե Աստծուն ճանաչում են, բայց իրենց գործերով ուրանում են Նրան» (Տիտոս 1.16): Ի՞նչ է դա նշանակում։ Ինչպե՞ս կարող ենք մերժել Աստծուն մեր գործերով: Նույն համատեքստում Պողոսը սկսում է պատմել մեզ, թե ինչպես է դա տեղի ունենում։ Նա մեզ ասում է, որ նման մարդիկ «պիղծ են ու անհնազանդ և ամեն բարի գործի համար անպիտան»: Այստեղ նա, կարծես, վարքի ընդհանուր օրինաչափություն է տալիս (Տիտոս 1.15–16)՝ մարդկանց օրինակներ բերելուց հետո, որոնք մերժում են Աստծուն իրենց գործերով (Տիտոս 1.10–14):
Այնուհետև Պողոսը, կարծում եմ, մեզ ավելի շատ ուղիներ է տալիս հասկանալու, թե ինչպիսին է այս մերժումը: Հետագա այս հատվածներին նայելով ՝ մենք կարող ենք ավելի հստակ հասկանալ, թե ինչ է նշանակում մերժել Աստծուն մեր գործերով և ի՛նչ պետք է անենք, որ դա երբեք տեղի չունենա:
Նախևառաջ, Պողոսը սահմանում է իսկական քրիստոնյայի հատկությունները կամ գործերը
Պողոսը հաստատում է, որ Աստված մեզ փրկում է հավատքով, ոչ թե գործերով (Տիտոս 3.4–5): Այսպիսով, այս թղթում նկարագրված ցանկացած բարի գործ ցույց է տալիս, թե ինչպիսին է քրիստոնյան իր փրկությունից հետո: Նկատի ունեցեք նաև, որ ցանկացած մեղք, որը մենք գործում ենք, կարող է ներվել (1 Հովհաննես 1.9): Ինչպես տեսնում ենք՝ խնդիրն այն է, որ ոմանք կարող են պնդել քրիստոնեական հավատքի մասին, բայց ապրեն առանց ապաշխարության։ Մեղքի կյանքով ապրելը ցույց է տալիս իրական հավատքի բացակայությունը, մեր սրտերում Սուրբ Հոգու բացակայությունը:
Ըստ Տիտոսին ուղղված նամակի՝ Պողոս առաքյալն առանձնացնում է քրիստոնյային բնորոշ հետևյալ հատկանիշները․
- Իշխանություններին և պետություններին ենթարկվող,
- Հնազանդ,
- Ամեն բարի գործի համար պատրաստ,
- Ոչ մեկի չհայհոյող,
- Ոչ կռվարար,
- Հեզ,
- Բոլոր մարդկանց հանդեպ քաղցրություն ցուցաբերող (Տիտոս 3.1–2)։
Վերը նշված յուրաքանչյուր արտահայտություն նկարագրում է, թե ինչպես է գործում քրիստոնյան: Հակառակ ենթատեքստը նկարագրում է այն, ինչպիսին չպետք է լինի քրիստոնյան: Մենք բոլորս, իհարկե, մեղք ենք գործում: Այստեղ կարևորն այն է, որ մեղանչելը պետք է անհանգստացնի մեր խիղճը, որպեսզի մենք ապաշխարենք, փոխվենք: Օրինակ՝ «հնազանդ եղիր իշխաններին և իշխանություններին» արտահայտության հակադրությունը, կարծես, այն է, ինչ Պողոսը համարում է «անհնազանդ»
Տիտոս 1.16 և 3.3 հատվածներում: Այդ հատկությունների բացակայությունը, հավանաբար, նշանակում է, որ մենք «պիտանի չենք որևէ բարի գործի համար»: Ավելին, դրանք կարող են ազդակներ լինել, որ մենք մեր (չար) գործերով մերժում ենք Աստծուն ընդունելը:
Ուզում եմ կրկնել. Երբ մենք մեղք ենք գործում, Աստված միշտ ներում է մեզ, երբ ապաշխարում ենք: Միակ աններելի մեղքը անհավատությունն է: Բայց դա պարզապես ապացուցում է Աստծո փրկարար Խոսքի բարությունը (Տիտոս 3.4–5): Աստված փրկում է մեզ հավատքով, ոչ թե մեր գործերով. բայց մեր գործերը կարող են ցույց տալ, որ մեր մեջ պակասում է այն հավատքը, որի միջոցով Հոգին է բնակվում մեր մեջ, որպեսզի սիրենք և ձգտենք այն ամենը, ինչը լավ է, արդար և ճշմարիտ։
Երկրորդ, Պողոսը նման գործերը համեմատում է վերստին ծնունդ չապրած մարդու գործերի հետ։
Հաջորդ հատվածում Պողոսը հակադրում է քրիստոնեական այս դրական հատկությունները չապաշխարած մարդու հատկությունների հետ «Որովհետև մի ժամանակ մենք էլ անմիտ էինք, անհնազանդ, մոլորված, ցանկությունների և պես-պես անառակությունների ծառայողներ, չարությամբ և նախանձով էինք վերաբերվում, ատելի էինք ու միմյանց ատող» (Տիտոս 3.3):
Պողոսը խոսում է այն մասին, որ մենք այստեղ կրքի ստրուկ ենք: Կրքին անձնատուր լինելն իրականում լավ չէ: Դա մեղք է:
Մենք զգացմունքների բուռն դրսևորումը բարի բան ենք համարում, դա սովորաբար կապում ենք համարձակության կամ ուժի հետ: Աստվածաշունչը կոչում է դա մեղք, քանի որ մեր մարմնի կրքերը մեզ խաբում են՝ մղելով մեզ չարիք գործելու և միաժամանակ ստիպում մեզ մտածել, որ դա լավ է: Բոլորը կարծում են, թե ճիշտ են վարվում, և բոլորը սխալվում են։ Նրանք դա անում են, քանի որ մարմինը և նրա կրքերը հակադրվում են գիտակցությանը: Տե՛ս, օրինակ, Հռոմեացիներ 7-ը այս թեմայով:
Կրքերը մեզ ստիպում են չենթարկվել իշխանություններին, անհնազանդ լինել, մեր հակառակորդների մասին վատ արտահայտվել, վիճել, հեզության պակաս ունենալ: Ի տարբերություն մեր Փրկչի, Ով իրեն կոչեց հեզ և խոնարհ (Մատթ. 11.29):
Մեր կրքերը երբեմն մեզ ասում են՝ չէ՞ որ Հիսուսը տաճարում սեղաններ է շուռ տվել, և ես նույնպես կարող եմ այդպիսին լինել։ Մեծ մասամբ դա ճիշտ է, բայց Քրիստոսն այդպես արեց, քանի որ Նա Հայր Աստծո Որդին էր, որը մաքրեց Իր Հոր տունը՝ տաճարը, որպեսզի այն հետո վերափոխի Իր մարմնի պես (Հովհաննես 2.13–22): Նա նաև գիտեր, թե ինչ կա մարդկանց սրտերում (Հովհաննես 2.25) ուստի և կարող էր, ի տարբերություն մեզ, ճշգրիտ իմանալ, թե ինչպես մաքրել ուրիշների մեղքը: Մենք նույնիսկ չենք կարող վստահել մեր սեփական սրտերին, առավել ևս `ճանաչել դրանք (հմմտ. Ա Կորնթ. 4.4-5): Այսպիսով, մենք հավատում ենք այս ամենին հասկանալով. մենք սիրում ենք ըստ մեր կարողության (1 Կորնթ. 13.6): Քրիստոսը նաև խուսափում էր ամբոխներից, որոնք փորձում էին Նրանից միայն հրաշքներ ու բժշկություններ ստանալ: Մենք չենք կարող նույնը անել։ Այսպիսով, մենք ընդօրինակում ենք Քրիստոսին ՝ որպես մարդկային էակներ, որդեգրված զավակներ, որոնց մեջ բնակվում է Հիսուսի Հոգին: Բայց մենք Աստծո Ընտրյալ Որդին չենք, և, հետևաբար, մենք պետք է համապատասխանաբար չափավորենք մեր ինքնավստահությունը:
Կարևորը
Մենք պետք է փորձենք ինքներս մեր անձերը՝ տեսնելու, թե արդյո՞ք գործում ենք մեր հավատքի դավանությամբ, քանի որ մարմնի կրքերը հակադրվում են մեր մտքին, որի միջոցով Հոգին սրբացնում է մեզ (օրինակ ՝ Հռոմ. 12.1–2): Զայրույթի ու ցասման մեր զգացմուքներն արտահայտելը լավ չէ։ Իրականում դա մեղք է։ Կիրքը, զգացմուքների բուռն դրսևորումը վատ է: Ընդգծված անհատապաշտության դարաշրջանում իմ այս խոսքերն, ամենայն հավանականությամբ, չափազանց հնաոճ ու անտեղի են թվում:
Բայց դրանք նաև աստվածաշնչյան են:
Պողոսն ասում է.
«Հոգու պտուղն այս է՝ սեր, ուրախություն, խաղաղություն, համբերատարություն, քաղցրություն, բարություն, հավատ, հեզություն, ժուժկալություն։ Այսպիսի բաների դեմ օրենք չկա։ Նրանք, ովքեր Քրիստոսինն են, իրենց մարմինը խաչը հանեցին կրքերով ու ցանկություններով հանդերձ» (Գաղ. 5.22–24):
Այսպիսով, ո՞ւր է այն բաժանարար գիծը, որից այն կողմ մենք տեսնում ենք, որ մեր հավատը կեղծ է: Այդ գիծը պարզապես այն ժամանակ է երևում, երբ մենք դադարում ենք հավատալ, ապաշխարել և հետևել Տիրոջը: Բարեբախտաբար, Աստծո բարությունը հայտնվեց մեզ փրկելու հավատքով, այլ ոչ թե գործերով (Տիտոս 3.4–5): Բայց եթե մենք ջանք չենք գործադրում հետևելու այն ամենին, ինչ Աստված կոչում է բարի կամ թույլ տալու, որ Հոգին առաջնորդի մեր քայլերը, մենք մերժում ենք մեր դավանությունը:
Ամփոփելով՝ վերհիշենք այն հատկանիշները, որոնք Աստված է սիրում և որոնք բնորոշ են քրիստոնյային: Մենք պետք է լինենք՝
- Իշխանություններին և պետություններին ենթարկվող,
- Հնազանդ,
- Ամեն բարի գործի համար պատրաստ,
- Ոչ մեկի չհայհոյող,
- Ոչ կռվարար,
- Հեզ,
- Բոլոր մարդկանց հանդեպ քաղցրություն ցուցաբերող (Տիտոս 3.1–2)։Ես այդպիսի՞ն եմ։ Դու այդպիսի՞ն ես։